Online Gaming Bill: રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ શુક્રવારે 'ઓનલાઈન ગેમિંગ (પ્રમોશન અને નિયમન) બિલ 2025'ને મંજૂરી આપી દીધી છે. આ બિલ આ અઠવાડિયે સંસદના બંને ગૃહો દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. આ કાયદાનો હેતુ ઈ-સ્પોર્ટ્સ અને સોશિયલ ગેમ્સને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે, પરંતુ ઓનલાઈન પૈસા આધારિત ગેમ્સ પર સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધ મૂકવાનો છે.
સરકારનું કહેવું છે કે આ પગલાથી વ્યસન, નાણાકીય નુકસાન અને આત્મહત્યા જેવા જોખમો અટકશે. ઉપરાંત, ઈ-સ્પોર્ટ્સને હવે કાનૂની માન્યતા મળશે અને યુવાનો માટે રમતગમતનું એક નવું ક્ષેત્ર ખુલશે.
બિલ હેઠળ કયા ફેરફારો થશે?
આ પણ વાંચો
- હવે ઈ-સ્પોર્ટ્સને રમત તરીકે માન્યતા આપવામાં આવશે. યુવા બાબતો અને રમતગમત મંત્રાલય આ માટે એક અલગ માળખું તૈયાર કરશે.
- ખેલાડીઓ સુરક્ષિત અને જવાબદારીપૂર્વક રમી શકે તે માટે સામાજિક રમતોને પણ પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે.
- પહેલા ઈ-સ્પોર્ટ્સને કોઈ કાનૂની માન્યતા મળતી ન હતી, પરંતુ હવે ખેલાડીઓને વધુ સારી તકો મળશે.
પૈસા આધારિત રમતો પર સરકાર કડક
આ કાયદા હેઠળ પૈસા આધારિત ઓનલાઈન રમતો ચલાવવી, જાહેરાત કરવી અથવા વ્યવહારો કરવા એ ગુનો ગણાશે. જોકે, ખેલાડીઓ પર કોઈ સજા થશે નહીં. પરંતુ જે લોકો આવી રમતો ચલાવે છે, તેમની જાહેરાત કરે છે અને નાણાકીય મદદ કરે છે તેમને જેલ અને દંડનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
શું સજા થઈ શકે છે?
- આવી રમતો ચલાવનારાઓને 3 વર્ષ સુધીની જેલ અને 1 કરોડ રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે.
- જાહેરાતો આપનારાઓને 2 વર્ષ સુધીની જેલ અને 50 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે.
- પૈસા સંબંધિત વ્યવહારો માટે 3 વર્ષ સુધીની જેલ અને 50 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે.
- વારંવાર ગુના કરનારાઓને 5 વર્ષ સુધીની જેલ અને 2 કરોડ રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે.
'સમાજને સુરક્ષિત રાખવો પડશે'
સરકારે અધિકારીઓને ઓનલાઈન અથવા ઓફલાઈન સંપત્તિ જપ્ત કરવાની અને જરૂર પડ્યે વોરંટ વિના ધરપકડ કરવાની પણ સત્તા આપી છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ કાયદાના કારણે સરકારને વાર્ષિક 15 હજારથી 20 હજાર કરોડ રૂપિયાનો GST ગુમાવવો પડી શકે છે. પરંતુ, IT મંત્રાલયનું કહેવું છે કે સમાજને સુરક્ષિત રાખવો એ આવકના નુકસાન કરતાં વધુ મહત્વપૂર્ણ છે.
શું છે આખો મામલો
રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ શુક્રવારે ઓનલાઈન ગેમિંગ પ્રમોશન અને રેગ્યુલેશન બિલ, 2025ને મંજૂરી આપી દીધી છે. તેનું નોટિફિકેશન શનિવારે જારી થઈ શકે છે.
જોકે, આ સંબંધિત કાયદો અમલમાં આવે તે પહેલાં જ, મોટી ઓનલાઈન ગેમિંગ કંપનીઓએ દેશમાં ચલાવવામાં આવતી તેમની મની ગેમિંગ 'ગેમ' બંધ કરી દીધી છે. બિલ પસાર થતાંની સાથે જ સરકારે કોઈપણ વિલંબ કર્યા વિના તરત જ તેને રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી માટે મોકલી દીધું હતું.
નવા કાયદામાં આવી સેવાઓ પૂરી પાડનારાઓને ત્રણ વર્ષ સુધીની જેલ અને એક કરોડ રૂપિયા સુધીના દંડની જોગવાઈ છે. આવા પ્લેટફોર્મની જાહેરાત અથવા પ્રમોશન કરવા પર બે વર્ષ સુધીની સજા અને 50 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ પણ થઈ શકે છે. કાયદો બન્યા પછી, સરકારનું ધ્યાન રિયલ મનીથી થતી ઓનલાઈન ગેમ્સ પર પ્રતિબંધ મૂકવા પર રહેશે.
આઈટી સચિવ એસ. કૃષ્ણને કહ્યું કે કાયદાના અન્ય નિયમો બનાવવામાં સમય લાગશે, તે પહેલાં પ્રતિબંધક પ્રક્રિયા અમલમાં આવશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે બાકીની જોગવાઈઓ માટે નિયમો બનાવવાનું કામ શરૂ થઈ ગયું છે. ઉપરાંત, એક નિયમનકારી સત્તા બનાવવાનું કામ ચાલી રહ્યું છે, જે ઓનલાઈન ગેમિંગ ક્ષેત્રની દેખરેખ રાખશે.
ઓનલાઈન ગેમિંગ કંપનીઓના શટર પડવા લાગ્યા
કાયદો અમલમાં આવે તે પહેલાં જ, મોટી ઓનલાઈન ગેમિંગ કંપનીઓએ દેશમાં ચલાવવામાં આવતી તેમની મની ગેમિંગ 'ગેમ' બંધ કરી દીધી છે. આમાં 25 કરોડથી વધુ વપરાશકર્તાઓ ધરાવતી ગેમિંગ કંપની વિન્ઝોનો પણ સમાવેશ થાય છે. જેણે એક સત્તાવાર નિવેદન જારી કરીને 22 ઓગસ્ટથી તેના કાર્યક્ષેત્ર હેઠળ આવતી તેની સેવાઓ પાછી ખેંચવાની જાહેરાત કરી છે.
આ સાથે, ડ્રીમ-11, રમી સર્કલ જેવી મોટી ઓનલાઈન ગેમિંગ કંપનીઓએ પણ નવા કાયદાના કાર્યક્ષેત્ર હેઠળ આવતી તેમની રમતોને દૂર કરવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી છે. ઓનલાઈન ગેમિંગ બજારમાં ભારતનો હિસ્સો અને વપરાશકર્તાઓની સંખ્યાને જોતા, ગેમિંગ કંપનીઓએ નવા કાયદાના કાર્યક્ષેત્ર હેઠળ રાખીને ટૂંક સમયમાં નવેસરથી શરૂઆત કરવાનો સંકેત આપ્યો છે.
જેમાં મની ગેમિંગ માટે કોઈ સ્થાન રહેશે નહીં. નવા કાયદા હેઠળ ઓનલાઈન ગેમિંગ પ્લેટફોર્મ પર ઈ-સ્પોર્ટ્સ અને સોશિયલ ગેમ્સને નવા સ્વરૂપમાં લાવવા પર કામ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. ભારતીય પરંપરાગત ગેમ્સ અને મનોરંજન સંબંધિત ગેમ્સને આમાં સ્થાન આપી શકાય છે. ઓનલાઈન ગેમિંગ કંપનીઓના શેરમાં પણ ભારે ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે. જે અંતર્ગત નઝારા ટેકના શેરમાં 17 ટકાનો ઘટાડો ઓનલાઈન નોંધાચો છે. પોકર ગેમ્સનું સંચાલન કરતી મૂનશાઇન ટેક્નોલોજીની પેટાકંપની નઝારા ટેક્નોલોજીના શેરમાં ત્રણ કામકાજના દિવસોમાં 17.52 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.
શુક્રવારે, કંપનીના શેર 4.98 ટકાના ઘટાડા સાથે 1155.75 પર બંધ થયા. ડેલ્ટા કોર્પના શેર 3.50 ટકાના ઘટાડા સાથે બંધ થયા, જ્યારે ઓનમોબાઇલ ગ્લોબલના શેર 2.73 ટકાના ઘટાડા સાથે બંધ થયા.
રિયલ મની ગેમ શું છે?
ઓનલાઈન રિયલ-મની ગેમિંગ એ ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ છે જ્યાં ખેલાડીઓ રમતોમાં ભાગ લેવા માટે ચૂકવણી કરે છે અને રોકડ ઇનામ જીતી શકે છે. આમાં રોકડ બેટ્સ અને નાણાકીય જીત સાથેની બધી ઓનલાઈન ગેમ્સનો સમાવેશ થાય છે.
કાનૂની ગેમિંગ સાથે સંકળાયેલી કંપનીઓ ઉત્સાહિત છે
ઈ-સ્પોર્ટ્સ અને ઈ-સોશિયલ જેવી ઓનલાઈન ગેમ્સના નિયમો હેઠળ દેશમાં પહેલાથી જ કાર્યરત કંપનીઓ પણ આ કાયદા પછી ખૂબ ઉત્સાહિત દેખાઈ રહી છે. તેમને આશા છે કે આનાથી તેમને સારો ગ્રોથ મળશે.
ઇ-ગેમિંગ ફેડરેશનના સીઈઓ અનુરાગ સક્સેના માને છે કે પારદર્શક કાયદો ઓનલાઈન ગેમિંગને પ્રોત્સાહન આપવામાં મદદ કરશે. આનાથી આ ક્ષેત્રનો સંતુલિત અને સુરક્ષિત વિકાસ થશે.
(સમાચાર એજન્સી ANIના ઇનપુટ્સ સાથે)