Who is Urjit Patel: ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) ના પૂર્વ ગવર્નર ઉર્જિત પટેલને ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (IMF) માં એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે. કેન્દ્ર સરકારે તેમની આ નિમણૂકને મંજૂરી આપી દીધી છે. સરકારી આદેશમાં જણાવ્યા મુજબ મંત્રીમંડળની નિમણૂક સમિતિએ અર્થશાસ્ત્રી અને RBIના પૂર્વ ગવર્નર ઉર્જિત પટેલને IMFમાં એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટરના પદ પર નિયુક્ત કરવાની મંજૂરી આપી દીધી છે.
ઉર્જિત પટેલનો IMF એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટરનો કાર્યકાળ ત્રણ વર્ષ માટે રહેશે. તેઓ કે.વી. સુબ્રમણ્યમનું સ્થાન લેશે. IMFનું કાર્યકારી બોર્ડ સભ્ય દેશો અથવા દેશોના જૂથો દ્વારા ચૂંટાયેલા 25 નિર્દેશકો (કાર્યકારી નિર્દેશકો અથવા ED) થી બનેલું છે. ભારત ચાર દેશોના ચૂંટણી ક્ષેત્રનો એક ભાગ છે, જેમાં બાંગ્લાદેશ, શ્રીલંકા અને ભૂટાન પણ સભ્ય છે.
કોણ છે ઉર્જિત પટેલ
RBI ગવર્નર તરીકેનો કાર્યકાળ
ઉર્જિત પટેલે 2016 માં રઘુરામ રાજન બાદ RBIના 24મા ગવર્નર તરીકે પદભાર સંભાળ્યો હતો. ડિસેમ્બર 2018 માં તેમણે અચાનક પોતાના પદ પરથી રાજીનામું આપ્યું હતું, જે કેન્દ્રીય બેંક દ્વારા સરકારને લાભાંશ હસ્તાંતરણના મુદ્દે સરકાર સાથેના વિવાદ વચ્ચે થયું હતું. RBI ગવર્નર તરીકેના તેમના કાર્યકાળને દેશની અર્થવ્યવસ્થાને મજબૂત કરવા માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન સરકારે નોટબંધી જેવો મોટો નિર્ણય લીધો હતો.
ડેપ્યુટી ગવર્નર તરીકેનો કાર્યકાળ
RBI ગવર્નરનું પદ સંભાળતા પહેલા ઉર્જિત પટેલે ડેપ્યુટી ગવર્નર તરીકે પણ સેવા આપી હતી. તેમણે મૌદ્રિક નીતિ, આર્થિક નીતિ સંશોધન, આંકડા અને સૂચના વ્યવસ્થાપન, જમા વીમો, સંચાર અને માહિતીના અધિકાર જેવા વિભાગોનો કાર્યભાર સંભાળ્યો હતો.
AIIB માં ભૂમિકા
આ નવી નિમણૂક પહેલા ઉર્જિત પટેલ એશિયન ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેંકમાં રોકાણ સંચાલનના ઉપાધ્યક્ષ તરીકે કાર્યરત હતા. બીજિંગ સ્થિત આ બહુપક્ષીય ભંડોળ સંસ્થા અનુસાર પારિવારિક સ્વાસ્થ્ય કારણોસર તેમણે જાન્યુઆરી 2024 માં પોતાના પદ પરથી રાજીનામું આપ્યું હતું.
શિક્ષણ અને કારકિર્દી
1963 માં જન્મેલા ઉર્જિત પટેલે લંડન સ્કૂલ ઑફ ઇકોનોમિક્સ માંથી અર્થશાસ્ત્રમાં સ્નાતકની ડિગ્રી પ્રાપ્ત કરી હતી. 1986 માં ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટી માંથી એમફિલની ઉપાધિ મેળવી હતી. તેમણે 1990 માં યેલ યુનિવર્સિટીમાંથી અર્થશાસ્ત્રમાં પીએચ.ડી. પૂર્ણ કરી હતી. પીએચ.ડી. પૂર્ણ કર્યા પછી તેઓ IMFનો ભાગ બન્યા અને 1990 થી 1995 સુધી ત્યાં કાર્યરત રહ્યા.
અન્ય સેવાઓ
તેમણે 1998 થી 2001 સુધી નાણા મંત્રાલયના સલાહકાર તરીકે પણ કામ કર્યું હતું. તેમણે રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ, IDFC લિમિટેડ, MCX લિમિટેડ અને ગુજરાત રાજ્ય પેટ્રોલિયમ નિગમ સહિત જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રોમાં પણ અનેક પદભાર સંભાળ્યા હતા.