છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં હાર્ટ એટેકના કેસમાં ઝડપથી વધારો થયો છે. હાર્ટ એટેકથી મૃત્યુના કિસ્સાઓ દરરોજ પ્રકાશમાં આવતા રહે છે. પહેલા હાર્ટ એટેક ફક્ત વૃદ્ધ કે આધેડ લોકોને જ આવતો હતો, પરંતુ આજકાલ યુવાનો પણ તેનો શિકાર બની રહ્યા છે. 20 થી 30 વર્ષની વયના લોકો હાર્ટ એટેકને કારણે મૃત્યુ પામે છે. એક રીતે તે સાયલન્ટ કિલર બની ગયો છે. ચાલો જાણીએ હાર્ટ એટેક કેમ આવે છે? તેના લક્ષણો શું છે? આનાથી બચવાનો ઉપાય શું છે? અમે આ અંગે નિષ્ણાતો સાથે વાત કરી છે. ડૉ. શારદા હોસ્પિટલના વરિષ્ઠ કાર્ડિયોલોજિસ્ટ શુભેન્દુ મોહંતી આ અંગે માહિતી આપી રહ્યા છે.
હાર્ટ એટેક શું છે?
તબીબી ભાષામાં હાર્ટ એટેકને મ્યોકાર્ડિયલ ઇન્ફાર્ક્શન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. મ્યો શબ્દનો અર્થ સ્નાયુ છે, કાર્ડિયાક એટલે હૃદય. જ્યારે ઇન્ફાર્ક્શનનો અર્થ થાય છે અપૂરતા રક્ત પુરવઠાને કારણે પેશીઓને નુકસાન. હાર્ટ એટેક ત્યારે થાય છે જ્યારે હૃદયના કોઈ ભાગમાં લોહીનો પ્રવાહ બંધ થઈ જાય છે, જેના કારણે હૃદયના સ્નાયુને નુકસાન થાય છે અથવા મૃત્યુ થાય છે. તેનું મુખ્ય કારણ કોરોનરી આર્ટરી ડિસીઝ છે, ધમનીમાં બ્લોકેજ ઘણીવાર પ્લેકના સંચયને કારણે થાય છે. જે સામાન્ય રીતે જીવનશૈલી સંબંધિત સમસ્યાઓના કારણે થાય છે. જો હાર્ટ એટેકની તાત્કાલિક સારવાર ન મળે તો વ્યક્તિનું મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે. હાર્ટ એટેક આવતા પહેલા આપણું શરીર ઘણા બધા સંકેતો આપવા લાગે છે. ચાલો જાણીએ કે હુમલા પહેલા કયા લક્ષણો દેખાય છે.
હાર્ટ એટેકના લક્ષણો
- છાતીની મધ્યમાં અથવા ડાબી બાજુએ દબાણ, ચુસ્તતા, ભારેપણું અથવા દુખાવો જે થોડી મિનિટો કરતાં વધુ ચાલે છે અથવા બંધ થઈ જાય અને પાછો થાય.
- એક અથવા બંને હાથ, પીઠ, ગરદન, જડબા અથવા પેટમાં બેચેની અથવા દુખાવો અનુભવવો
- ગરમી કે કસરત વિના વ્યક્તિ પરસેવામાં તરબોળ થઈ શકે છે.
- કોઈ પણ કારણ વગર ખૂબ જ થાક લાગવો, કેટલાક લોકો તેને પેટમાં ખરાબી સમજે છે.
- શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, ચક્કર, ઉલટી જેવી લાગણી.
- હૃદયના ધબકારામાં વધારો અથવા ઘટાડો
- છાતીમાં અગવડતાની લાગણી
- ગેસ થયો હોય તેવું લાગવું.
હાર્ટ એટેકના કારણો
- હૃદયરોગના હુમલાનું સૌથી સામાન્ય કારણ કોરોનરી આર્ટરી ડિસીઝ છે. આમાં, ચરબી અને કોલેસ્ટ્રોલને કારણે ધમનીઓમાં પ્લેક જમા થાય છે જે ધમનીઓને સાંકડી કરે છે અથવા બ્લોક કરે છે. તેનાથી હૃદયના સ્નાયુમાં લોહીનો પ્રવાહ ઓછો થાય છે અને નુકસાન થઈ શકે છે.
- ધૂમ્રપાન ધમનીઓના અસ્તરને નુકસાન પહોંચાડે છે જ્યાં પ્લેક રચાય છે.
- સ્થૂળતા હૃદયના રોગોનું જોખમ વધારી શકે છે અને હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને ડાયાબિટીસ જેવી સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.
- દીર્ઘકાલીન તણાવ પણ હૃદય રોગનું કારણ બની શકે છે.
- શારીરિક પ્રવૃત્તિનો અભાવ હૃદય રોગનું જોખમ વધારી શકે છે.
હાર્ટ એટેકથી બચવાના ઉપાયો
હલ્ધી વજન જાળવો, કારણ કે વધારે વજન હૃદય રોગ અને અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું જોખમ વધારે છે. નિયમિત કસરત મહત્વપૂર્ણ છે, અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછી 150 મિનિટની મધ્યમ કસરત હૃદયના રોગોના જોખમને નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડી શકે છે.
જો તમે ધૂમ્રપાન કરો છો, તો તેને છોડવું વધુ સારું રહેશે કારણ કે તે હાર્ટ એટેક માટે જવાબદાર હોઈ શકે છે. દારૂનું સેવન ટાળો
જો તમને ડાયાબિટીસ હોય તો તમારા બ્લડ પ્રેશર પર નજર રાખો અને જો જરૂરી હોય તો દવાથી તેને જાળવી રાખો, તમારા બ્લડ શુગરના સ્તરને નિયંત્રણમાં રાખવું જરૂરી છે.
અને સૌથી અગત્યનું, ઊંઘની ગુણવત્તામાં સુધારો હૃદયના સ્વાસ્થ્યના જોખમોને ઘટાડવામાં પણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે.
તણાવને નિયંત્રિત કરવા માટે, તમારે યોગ અને ધ્યાન કરવું જોઈએ.
તમારા સ્વાસ્થ્યની નિયમિત તપાસ કરાવો, ખાસ કરીને જો તમને હૃદયની બીમારી હોય, તો નિયમિત ચેકઅપ કરાવવું વધુ સારું રહેશે.
સ્વસ્થ આહાર લો, પુષ્કળ ફળો અને શાકભાજી ખાઓ, તેમાં વિટામીન, મિનરલ્સ અને ફાઈબર ભરપૂર હોય છે જે હૃદયને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે.
હળવો હાર્ટ એટેક કેટલો ગંભીર છે?
હળવા હાર્ટ એટેકને ચેતવણી ગણવી જોઈએ. ઘણા કિસ્સાઓમાં, હળવા હાર્ટ એટેકના 30 દિવસ પછી બીજો હાર્ટ એટેક આવવાની સંભાવના 30 થી 40 ટકા હોય છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તમે તેના લક્ષણો અનુભવો છો, તો તમારે ડૉક્ટરને મળવું જોઈએ અને ડૉક્ટર દ્વારા સૂચવવામાં આવેલી દવાઓ અને યોગ્ય જીવનશૈલીનું પાલન કરવું જોઈએ જ્યારે કોઈ દર્દી હૃદયની સમસ્યા સાથે હોસ્પિટલમાં આવે છે, ત્યારે ડૉક્ટર પ્રાથમિક એન્જિયોપ્લાસ્ટી કરે છે. મતલબ કે સૌપ્રથમ એન્જીયોગ્રાફી કરવામાં આવે છે, જેમાં ધમનીઓમાં ક્યાં બ્લોકેજ છે તે જોવામાં આવે છે, ત્યારબાદ તે બ્લોકેજને ખોલવામાં આવે છે અને તેમાં સ્ટેન્ટ નાખવામાં આવે છે, આને પ્રાથમિક એન્જીયોપ્લાસ્ટી કહેવાય છે.
જો તમને આ લેખ પસંદ આવ્યો હોય, તો પછી તેને શેર કરવાનું ભુલશો નહીં. આવા વધુ લેખો વાંચવા માટે ગુજરાતી જાગરણ સાથે જોડાયેલા રહો.
DISCLAIMER
તમારી ત્વચા અને શરીર તમારી જ જેમ અલગ છે. તમારા સુધી અમારા આર્ટિકલ્સ અને સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલ્સના માધ્યમથી સાચી, સુરક્ષિત અને વિશેષજ્ઞ દ્વારા વેરિફાઈડ માહિતી લાવવી જ અમારો પ્રયત્ન છે, પરંતુ છતાં પણ કોઈ પણ હોમ રેમેડી, હેક કે ફિટનેસ ટિપને ટ્રાય કરતાં પહેલાં તમારા ડોક્ટરની સલાહ ચોક્કસથી લેવી. તમારો અભિપ્રાય અમને gujaratijagran@jagrannewmedia.com પર મોકલી શકો છો.