China Exits: ચીન પાકિસ્તાનમાં તેના એક મહત્વપૂર્ણ પ્રોજેક્ટમાંથી ખસી ગયું છે. આ પછી પાકિસ્તાને હવે તેના રેલ્વે નેટવર્કના આ મોટા પ્રોજેક્ટને પૂર્ણ કરવા માટે એશિયન ડેવલપમેન્ટ બેંક (ADB)નો સંપર્ક કર્યો છે. આ એ જ પ્રોજેક્ટ છે જેને ચીન-પાકિસ્તાન આર્થિક કોરિડોર (CPEC)નું કેન્દ્ર માનવામાં આવતું હતું.
આ નવી માહિતી CPECની મૂળ યોજનામાં મોટો ફેરફાર સૂચવે છે. ઇકોનોમિક ટાઇમ્સના અહેવાલ મુજબ શરૂઆતમાં ચીને પાકિસ્તાનમાં ઉર્જા અને પરિવહન માળખા પર લગભગ $60 બિલિયન (લગભગ રૂ. 5.28 લાખ કરોડ) રોકાણ કરવાનું વચન આપ્યું હતું. આમાંનો સૌથી મોટો અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ પ્રોજેક્ટ ML-1 રેલ્વે અપગ્રેડ હતો, જે કરાચીથી પેશાવર સુધી લગભગ 1,800 કિલોમીટર લાંબો છે.
તેને સમગ્ર CPECનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ પ્રોજેક્ટ માનવામાં આવતો હતો. પરંતુ લગભગ 10 વર્ષની વાતચીત પછી પણ તેનું ભંડોળ શરૂ થઈ શક્યું નથી. હવે એવી શક્યતા છે કે ADB તેમાં નાણાંનું રોકાણ કરશે. પહેલીવાર પાકિસ્તાન કોઈ પ્રોજેક્ટનું કમાન બહુપક્ષીય બેંક (ઘણા સભ્ય દેશો દ્વારા સ્થાપિત)ને સોંપી રહ્યું છે, જેને એક સમયે ચીનના 'બેલ્ટ એન્ડ રોડ' પહેલનો મુખ્ય પ્રોજેક્ટ કહેવામાં આવતો હતો.
પાકિસ્તાનમાં આ પ્રોજેક્ટમાંથી ચીન કેમ પાછું હટી ગયું?
અહેવાલ છે કે ચીને ML-1 પ્રોજેક્ટમાંથી પાછું હટવાનો નિર્ણય અચાનક લીધો ન હતો. આ પ્રોજેક્ટની નાણાકીય સ્થિતિ અંગે ચીનની ચિંતાઓ વધી રહી હતી.
ખાસ કરીને પાકિસ્તાનની બગડતી નાણાકીય સ્થિતિ અને લોન ચૂકવવામાં તેની મુશ્કેલીઓ અંગે. ચીન પાકિસ્તાનના પાવર સેક્ટર વિશે પણ ચિંતિત છે, જ્યાં ચીની કંપનીઓ પહેલાથી જ અબજોનું રોકાણ કરી ચૂકી છે. ચીન એવા દેશોમાં મોટા પાયે રોકાણોમાંથી પાછું હટી રહ્યું છે જ્યાંથી પૈસા પાછા મળવાનું જોખમ ખૂબ વધારે છે.