Premanand Ji Maharaj: આદ્યાત્મિક ગુરુ પ્રેમાનંદજી મહારાજના દરબારમાં લોકો પોતના પ્રશ્નો લઈને આવે છે. પ્રેમાનંદજી મહારાજ સરળ શબ્દોમાં તેનું સમાધાન પણ આવે છે. એક ભક્તએ પુછ્યું કે જીવનમાં ઘણીવાર એવી કઠિન પરિસ્થિતિઓ આવે છે જે અસહ્ય બની જાય છે, અને આપણે ઈચ્છવા છતાં તેમાં તરત ફેરફાર લાવી શકતા નથી. આવી સ્થિતિમાં ધૈર્ય કેવી રીતે રાખવું અને યોગ્ય નિર્ણય કેવી રીતે લેવો? પ્રેમાનંદજીએ સરસ ઉદાહરણ આપી સમજાવ્યું હતું.
1). ધૈર્યનો સાચો આધાર: ભગવાનનો ભરોસો
જ્યારે પરિસ્થિતિ આપણા નિયંત્રણની બહાર હોય, ત્યારે સંસારની કોઈ વ્યક્તિ, વસ્તુ કે સ્થાન આપણા ધૈર્યની સીમા જાળવી શકતી નથી. જો ભગવાન પર અતૂટ ભરોસો હોય અને તેમનું ભજન ચાલુ હોય, તો કોઈ પણ પરિસ્થિતિ આપણું 'બાલ બાંકા' (નુકસાન) કરી શકતી નથી. ભગવાનનો ભરોસો જ એ શક્તિ છે જે સૌથી મુશ્કેલ સમયમાં પણ આપણને અડગ રાખે છે.
2). અનુભવની વાત: જ્યારે ઈશ્વર અજાણ્યા સ્વરૂપે મદદ કરે છે
મહારાજજીએ પોતાનો એક વ્યક્તિગત અનુભવ શેર કર્યો. એકવાર ટ્રેનમાં મુસાફરી દરમિયાન લોકલ ડબ્બાની ટિકિટ હતી તેઓ એસીમાં બેસી ગયા. તેમને ટિકિટમાં ફરક હોય તેનો ખ્યાલ ન હતો. ટિકિટની ભૂલને કારણે તેમને ટિકિટ ચેકરના કડવા શબ્દો સાંભળવા પડ્યા અને ઊભા રહેવું પડ્યું. તે સમયે તેમણે કોઈની સાથે દલીલ કરવાને બદલે આંખો બંધ કરીને ભગવાનનું ચિંતન શરૂ કર્યું. પરિણામે, એક અજાણી વ્યક્તિએ આગળ આવીને તેમની મદદ કરી અને ટિકિટના પૈસા ચૂકવી દીધા. આ પ્રસંગ શીખવે છે કે જો આપણો ભરોસો દૃઢ હોય, તો ભગવાન કોઈના પણ હૃદયમાં પ્રેરણા જગાડીને આપણી અશાંતિ અને દુઃખનો નિકાલ કરી શકે છે. ભગવાનનું સ્મરણ જ તમામ વિપત્તિઓમાંથી મુક્તિ અપાવનારું છે.
3). દ્રૌપદીનો પ્રસંગ: સંપૂર્ણ શરણાગતિનું મહત્વ
આપણે અવારનવાર મુશ્કેલીના સમયે સંસારના લોકોનો આશરો લઈએ છીએ, જે આપણો સ્વભાવ બની ગયો છે. દ્રૌપદીના ચીરહરણનો પ્રસંગ ટાંકવામાં આવ્યો છે, દ્રૌપદીએ શરૂઆતમાં પોતાના બળશાળી પાંચ પતિઓ પર આશા રાખી, પણ તેઓ કંઈ ન કરી શક્યા. ત્યારબાદ તેમણે સભામાં બેઠેલા ભીષ્મ અને દ્રોણાચાર્ય જેવા ધર્માત્માઓ તરફ જોયું, પણ ત્યાંથી પણ મદદ ન મળી. છેવટે જ્યારે તેમણે પોતાના બાહુબળનો અને આત્મરક્ષાનો પ્રયત્ન પણ છોડી દીધો અને 'હે ગોવિંદ' કહીને ભગવાનને પોકાર્યા, ત્યારે ભગવાને પોતે વસ્ત્ર બનીને તેમની રક્ષા કરી.
આ બોધપાઠ આપે છે કે જ્યાં સુધી આપણે અન્યનો આશરો રાખીએ છીએ, ત્યાં સુધી આપણને છેતરામણી મળી શકે છે, પણ જ્યારે માત્ર ભગવાનનો આશરો લઈએ છીએ, ત્યારે ચમત્કાર સર્જાય છે.
4). ભગવાનની કૃપા અને આપણો ભાવ
ભગવાન આપણા અવગુણો કે ભૂલોને જોતા નથી [૪]. જો આપણાથી કોઈ ભૂલ કે અપરાધ થઈ જાય, તો પણ ભગવાન તે તરફ ધ્યાન આપવાને બદલે માત્ર આપણો અંદરનો 'ભાવ' જુએ છે કે આ જીવ મારો છે અને મને પોતાનો માને છે. ભગવાનની માયા એટલી પ્રચંડ છે કે જો તેઓ આપણને ન સંભાળે તો આપણે ક્યાંય વહી જઈએ, પણ તેમની કૃપા સદા સિદ્ધ હોય છે.
5). નિષ્કર્ષ: અનન્ય આશ્રયનો ચમત્કાર
જીવનમાં ગમે તેવી ભારે વિપત્તિ આવે, જો આપણે ધૈર્યપૂર્વક ભગવાનની કૃપાની રાહ જોઈએ અને અન્ય કોઈનો આશરો ન લઈએ, તો મોટી સમસ્યાઓ પણ એક ફૂંકમાં દૂર થઈ જાય છે. જેવી રીતે ભગવાને પ્રહલાદ અને મીરાબાઈની રક્ષા કરી હતી, તેવી જ રીતે તેઓ આજે પણ આપણા સૌની રક્ષા કરે છે અને કરશે. શરત માત્ર એટલી છે કે આપણો વિશ્વાસ દૃઢ હોવો જોઈએ. જેમ અંધારી રાતમાં મુસાફરને માત્ર એક નાનકડા દીવા પર ભરોસો હોય છે અને તે દીવો તેને રસ્તો બતાવે છે, તેમ જીવનની કાળી પરિસ્થિતિઓમાં ભગવાનનો ભરોસો એ દીવો છે જે આખરે આપણને સુરક્ષિત કિનારે પહોંચાડે છે.