માત્ર ભૂખ્યા રહેવું એ જ ઉપવાસ નથી! જાણો ઉપવાસનો સાચો શાસ્ત્રીય અર્થ અને તેનું આધ્યાત્મિક રહસ્ય

The true meaning of fasting: હિન્દુ ધર્મમાં ઉપવાસનું મહત્વ માત્ર ધાર્મિક વિધિ પૂરતું સીમિત નથી, પરંતુ તે શરીર, મન અને આત્માના શુદ્ધિકરણની એક ગહન પ્રક્રિયા છે. પદ્મ પુરાણ અને શિવ પુરાણ જેવા શાસ્ત્રો અનુસાર, ઉપવાસ એ એક પ્રકારનું 'તપ' છે, જે મનુષ્યના ભાગ્યને બદલવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.

શબ્દનો અર્થ અને આધ્યાત્મિક ઊંડાણ

'ઉપવાસ' શબ્દ બે શબ્દોના મિલનથી બન્યો છે, 'ઉપ' (નજીક)અને 'વાસ' (રહેવું). તેનો ખરો અર્થ ભોજનનો ત્યાગ કરીને ભગવાનની નજીક રહેવું તેવો થાય છે. અગ્નિ પુરાણ મુજબ, સાચો ઉપવાસ ત્યારે જ ગણાય જ્યારે વ્યક્તિ પોતાની દસ ઇન્દ્રિયો પર કાબૂ મેળવીને પરમાત્માના ધ્યાનમાં લીન થાય.

પુરાણોના સંદર્ભે ઉપવાસના ફાયદા

શારીરિક શુદ્ધિ (પદ્મ પુરાણ)

જેમ અગ્નિ સોનાની અશુદ્ધિ દૂર કરે છે, તેમ ઉપવાસ શરીરના ઝેરી તત્વોનો નાશ કરે છે. તે પાચનતંત્રને આરામ આપી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે.

માનસિક દ્રઢતા (સ્કંદ પુરાણ)

એકાદશી જેવા વ્રત મનની ચંચળતા ઘટાડે છે. જ્યારે આપણે ખોરાક જેવી મૂળભૂત જરૂરિયાત પર સંયમ રાખીએ છીએ, ત્યારે આપણી ઈચ્છાશક્તિ અને આત્મવિશ્વાસ વધે છે.

કર્મોનું નિવારણ (ગરુડ અને શિવ પુરાણ)

શિવરાત્રિ કે પૂર્ણિમા જેવા ખાસ દિવસે કરેલા ઉપવાસ સંચિત નકારાત્મક કર્મોનો પ્રભાવ ઓછો કરે છે. મૌન અને આત્મચિંતન દ્વારા ક્રોધ, લોભ અને મોહ જેવા વિકારો દૂર થાય છે.

ગ્રહ દોષમાં રાહત (ભવિષ્ય પુરાણ)

જ્યોતિષીય દ્રષ્ટિએ વાર મુજબના ઉપવાસ (જેમ કે સોમવારે શિવ કે રવિવારે સૂર્ય ઉપાસના) ગ્રહોની નકારાત્મક અસરોને દૂર કરી જીવનમાં સુખ-શાંતિ લાવે છે.

Disclaimer: આ લેખમાં સમાવિષ્ટ કોઈપણ માહિતી/સામગ્રી/ગણતરીની ચોકસાઈ અથવા વિશ્વસનીયતાની ખાતરી આપવામાં આવતી નથી. આ માહિતી વિવિધ માધ્યમો / જ્યોતિષીઓ / પંચાંગો / પ્રવચનો / માન્યતાઓ / શાસ્ત્રોમાંથી એકત્રિત કરીને તમારા સુધી લાવવામાં આવી છે. અમારો હેતુ માત્ર માહિતી પ્રસારિત કરવાનો છે, તેના વપરાશકર્તાઓએ તેને માત્ર માહિતી તરીકે લેવી જોઈએ. વધુમાં, વપરાશકર્તા પોતે તેના કોઈપણ ઉપયોગ માટે જવાબદાર રહેશે. ગુજરાતી જાગરણ આની પુષ્ટિ કરતુ નથી. તમારો અભિપ્રાય અમને gujaratijagran@jagrannewmedia.com પર મોકલી શકો છો.