Magh Mela Histroy and Significance: દર વર્ષે માઘ મહિનામાં પ્રયાગરાજમાં સંગમ નદીના કિનારે માઘ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. ત્રિવેણી નદીના કિનારે યોજાતા આ માઘ મેળામાં લોકોને ઊંડી શ્રદ્ધા હોય છે. દર વર્ષે લાખો ભક્તો માઘ મેળામાં ભેગા થાય છે.
કુંભ મેળાની જેમ, માઘ મેળાનું પણ હિન્દુ ધર્મમાં વિશેષ મહત્વ છે. કુંભ મેળો દર 12 વર્ષે ચાર સ્થળોએ (પ્રયાગરાજ, ઉજ્જૈન, નાસિક અને હરિદ્વાર) યોજાય છે. દર વર્ષે માઘ મહિનામાં પ્રયાગરાજમાં માઘ મેળો યોજાય છે. તો ચાલો જાણીએ કે પ્રયાગરાજમાં યોજાતા માઘ મેળાનો ઇતિહાસ અને ધાર્મિક માન્યતાઓ શું છે.
માઘ મેળો 2026 ક્યારે શરૂ થશે?
માઘ મેળો પોષ પૂર્ણિમાથી મહાશિવરાત્રી સુધી યોજાશે. હિન્દુ ધર્મમાં પૂર્ણિમાના દિવસને સ્નાન અને દાન માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. વધુમાં માઘ મહિનો સ્નાન, દાન અને દાન કાર્યો કરવા માટે ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. માઘ મેળો 3 જાન્યુઆરીથી શરૂ થશે અને 15 ફેબ્રુઆરીના રોજ સમાપ્ત થશે. મહાશિવરાત્રી 15 ફેબ્રુઆરીના રોજ ઉજવવામાં આવશે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર માઘ મહિનામાં સ્નાન અને દાન કરવાથી અનેક ગણા વધુ લાભ મળે છે અને વ્યક્તિ તમામ પ્રકારના પાપોથી મુક્ત થાય છે.
માઘ મેળાનો ઇતિહાસ અને માન્યતા
પ્રયાગરાજમાં યોજાતો માઘ મેળો વિશ્વના સૌથી મોટા અને જૂના આધ્યાત્મિક કાર્યક્રમોમાંનો એક માનવામાં આવે છે. પ્રયાગરાજ ગંગા,યમુના અને સરસ્વતીના સંગમનું સ્થળ છે. આ ત્રણ પવિત્ર નદીઓનો સંગમ સ્નાન અને દાનનું મહત્વ વધારે છે. માઘ મેળા દરમિયાન સંગમમાં સ્નાન કરવાથી અમૃત જેવા ગુણો પ્રાપ્ત થાય છે. એવું કહેવાય છે કે આ 45 દિવસના મેળા દરમિયાન દાન અને પુણ્ય કાર્યો કરવાથી વ્યક્તિ પોતાના પાપોથી મુક્તિ મેળવી શકે છે.
માઘ મેળાનું મહત્વ
ધાર્મિક માન્યતા પ્રમાણે માઘ મહિનામાં ગંગા સ્નાન કરવાથી વ્યક્તિ જન્મ અને મૃત્યુના ચક્રમાંથી મુક્ત થાય છે અને મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. માઘ મહિનામાં સ્નાન અને દાન ઉપરાંત, પૂજા, યજ્ઞ, જપ અને હોમ (અગ્નિ બલિદાન)નું વિશેષ મહત્વ છે. આમ કરવાથી બધા દેવી-દેવતાઓના આશીર્વાદ પ્રાપ્ત થાય છે.
આ મહિનામાં કરવામાં આવતા ધાર્મિક વિધિઓ શુભ ફળ આપે છે. માઘ મહિનામાં કરવામાં આવતા કલ્પવાસ (એક પવિત્ર વિધિ)નું વિશેષ મહત્વ હોવાનું વર્ણવવામાં આવ્યું છે. દર વર્ષે માઘ મહિનામાં, ઉત્તર પ્રદેશના પ્રયાગરાજમાં સંગમના કિનારે રેતી પર તંબુ બાંધીને કલ્પવાસ કરવામાં આવે છે.