Parenting Tips: બાળકોને યોગ્ય રીતે ઉછેર કરવો સહેલુ કામ નથી. કહેવાય છે કે બાળકની પ્રથમ શાળા તેનું ઘર છે અને તેના માતાપિતા તેના પ્રથમ શિક્ષક છે. બાળકોના ગુણો, આદતો, સ્વભાવમાં તેના માતા-પિતાનો સંપૂર્ણ પ્રભાવ જોવા મળે છે. બાળકોની કેટલીક આદતો ઘણીવાર માતા-પિતાને પરેશાન કરે છે. તેમાંથી એક જીદ છે. મોટા ભાગના નાના બાળકો જીદ્દી હોય છે, જે કોઈપણ વસ્તુ માટે જીદ કરવા લાગે છે. જ્યારે તેની જીદ પૂરીન થાય તો તે રડવા લાગે છે, ચીસો પાડે છે, જમીન પર સુઈ જાય છે કે વસ્તુઓ ફેંકવા લાગે છે. બાળકની જીદ દરેક માતા-પિતા માટે મુશ્કેલી સર્જે છે. જો તમારું બાળક પણ જીદ્દી છે તો આ સરળ ટિપ્સ તમને આ સમસ્યાને ઓછી કરવામાં મદદ કરી શકે છે. ચાલો જાણીએ જીદ્દી બાળકને સંભાળવા માટેની ટિપ્સ.
તમારું બાળક જીદ્દી બનવાના કારણો શું છે?
>> ઘણીવાર માતા-પિતા ફરિયાદ કરે છે કે તેઓ બાળકને ગમે તેટલું સમજાવવાનો પ્રયત્ન કરે છે, પરંતુ બાળક માનતું નથી. તેની જીદ વધતી જાય છે. જીદ્દી બાળકને હેન્ડલ કરવાની ટિપ્સ સમજતા પહેલાં, તમારા માટે એ જાણવું જરૂરી છે કે તેની પાછળના કારણો શું હોઈ શકે.
>>જ્યારે કોઈ સમસ્યા કે મુશ્કેલી હોય, જ્યારે બાળક બધાનું ધ્યાન પોતાની તરફ આકર્ષિત કરવા માગે છે,આ કારણે તે જીદ્દ કરે છે.
>>જો બાળકને વધારે પડતો પ્રેમ અને સ્નેહ મળે છે, તો આ પણ તેને જીદ્દી બનાવે છે.
>>જો તમે બાળકને વધુ ઠપકો આપો છો, તો આ તેની જીદનું કારણ પણ બની શકે છે.
>>જ્યારે તમે કોઈ પણ બાબત માટે બાળક પર બિનજરૂરી દબાણ કરો છો તો તેની બાળકના મન પર પણ વિપરીત અસર પડે છે અને તે જિદ્દી બની શકે છે.
>>બાળકની જીદ પાછળ ક્યારેક કેટલીક ન ગમતી ઘટનાઓ પણ હોય શકે છે. જેના વિશે માતા-પિતા જાણતા નથી. આવી ઘટનાઓને કારણે પણ બાળકોના કોમળ મન પર ખોટી અસર થાય છે અને તેઓ જીદ્દી બની જાય છે. આ ટિપ્સ તમે ગુજરાતી જાગરણ ન્યૂઝ સાઈટ પર વાંચી રહ્યા છો.
માટે તમારી જાતને તૈયાર કરો
બાળકના આ વલણ માટે સૌ પ્રથમ તમારી જાતને તૈયાર કરો. જ્યારે બાળક કોઈ કારણ વગર કોઈ વાતનો આગ્રહ રાખે છે, ત્યારે માતા-પિતાને ગુસ્સો આવે કે નારાજ થાય તે સ્વાભાવિક છે. પરંતુ તમારો ગુસ્સો કે નારાજગી તમારા બાળકની જીદને વધુ વધારી શકે છે. તેથી, તમારી જાતને અગાઉથી તૈયાર કરો કે તમે બાળકના આગ્રહ પર ગુસ્સે થશો નહીં. જો તમે આ પરિસ્થિતિમાં નકારાત્મક વર્તન કરો છો, તો તે પરિસ્થિતિને વધુ ખરાબ કરી શકે છે. તમારું આ નકારાત્મક વર્તન બાળકને ખોટું શિક્ષણ આપશે, જેના કારણે આ ખરાબ ટેવ ઘટશે નહીં પરંતુ વધશે.
તમારા બાળકને સાંભળો અને સમજો
એ સમજવું જરૂરી છે કે જો તમારું બાળક જિદ્દ કરે છે તો તેની પાછળ જરૂર કોઈ કારણ હોવું જોઈએ. તમારે તે કારણ અને બાળક બંનેને સમજવાનો પ્રયાસ કરવો જરૂરી છે. તમારા બાળક માટે તમારી સાથે વાત કરવી અને બાળક તમારી સાથે વાત કરે તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. વાતચીત એ સેતુ છે જેના દ્વારા દરેક અંતરને નિકટતામાં ફેરવી શકાય છે. જો કોઈ બાળકની વાત સાંભળશે કે સમજશે નહીં, તો તે તમને કેવી રીતે સાંભળશે અને સમજી શકશે? એ સાચું છે કે કોઈ પણ માતા-પિતા સર્વજ્ઞ નથી. એટલા માટે તમારે એ જાણવાની જરૂર છે કે તમારા બાળકના આ વર્તનનું કારણ શું છે. કારણ પછી જ તમે તેને ઉકેલી શકો છો.
જીદ્દી બાળકને અન્ય વિકલ્પ આપો
જ્યારે તમને લાગે કે બાળક જીદ્દ કરે છે તો તેની માગને નકરાવાને બદલે તેને વિકલ્પ આપો. જેમ કે જો તમે બાળકને સુઈ જવા કહ્યું છે અને ઊંઘવા તૈયાર નથી અને ન સુવાની જીદ પર અડગ છે તો તમે તેને પૂછી શકો છો કે શું તે સૂતા પહેલા ગીત કે વાર્તા સાંભળવા માંગે છો? આમ કરવાથી, બાળકને લાગશે કે તેનો અભિપ્રાય તમારા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. જીદ્દી બાળકને સમજાવવા માટે આ પદ્ધતિ ખૂબ જ સારી છે. આ સાથે, તમારા બાળકને લાગશે કે તે તમારા દ્વારા આપવામાં આવેલા વિકલ્પોમાંથી યોગ્ય નિર્ણય લેવામાં સક્ષમ છે. હઠીલા બાળકને કેવી રીતે સુધારવું તે માટેની આ એક સૌથી મહત્વપૂર્ણ ટીપ્સ છે.
બાળકને ભૂલો કરવા દો
હઠીલા બાળકને હેન્ડલ કરવા માટેની ટિપ્સમાં આ મુદ્દો પણ સામેલ છે. જ્યારે બાળક જીદ્દી હોય ત્યારે તેનું વર્તન અયોગ્ય હોય તે સ્વાભાવિક છે. ખાસ કરીને જો બાળક આ જીદ બધાની સામે બતાવે તો માતા-પિતા શરમ અનુભવે છે. પરંતુ ભૂલશો નહીં કે તે બાળક છે. તેને હંમેશા અહેસાસ કરાવો કે તે તમારી સાથે ગમે તેટલો નારાજ હોય, તમે હંમેશા તેને પ્રેમ કરશો અને તે જેમ છે તેમ સ્વીકારશો. જો બાળક ભૂલ કરે છે, તો ખાતરી કરો કે તે જાણે છે કે તેણે શું ખોટું કર્યું છે અને તેના બદલે તે શું કરી શક્યો હોત. આ પછી, તેને તેની ભૂલ સુધારવાની તક પણ આપો. આ સાથે, બાળક હંમેશા તેની ભૂલોમાંથી શીખશે અને કંઈક સારું શીખશે.
ઘરનું વાતાવરણ શાંતિપૂર્ણ બનાવો
હઠીલા બાળકને સુધારવા માટેની આગળની ટિપ્સ એ છે કે તમારા ઘરમાં ખુશીઓથી ભરેલું શાંતિપૂર્ણ વાતાવરણ જાળવવું. એવું માનવામાં આવે છે કે બાળકો માટે આવું વાતાવરણ હોવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે (ખાસ કરીને જો તમારું બાળક જિદ્દી હોય). તમારા બાળકને તેમના માતા-પિતા અથવા ઘર વિશે ક્યારેય ખરાબ લાગવું જોઈએ નહીં. ઘરમાં પરસ્પર આદર, સમજણ અને સ્નેહનું વાતાવરણ બનાવો. બાળકની અંદર શિસ્તના બીજ રોપવા પણ જરૂરી છે, પરંતુ ધ્યાન રાખો કે તમે આ બધું પ્રેમથી કરો. બાળકને સમજાવો કે જો તમે ઘરમાં કેટલાક નિયમો બનાવ્યા છે, તો તે ફક્ત તેમના સારા માટે જ બનાવવામાં આવ્યા છે. જીદ્દી બાળકને સંભાળવા માટેની ટિપ્સમાં આનું ખાસ ધ્યાન રાખો.
બાળકના વખાણ કરવાનું ભૂલશો નહીં
બાળકની જીદને દૂર કરવા માટે જરૂરી છે કે તમે બાળક શું કરી રહ્યું છે તેના પર ધ્યાન આપો. ઘણા બાળકો ફક્ત એટલા માટે જ હઠીલા હોય છે કારણ કે તેઓ તેમના માતા-પિતાનું ધ્યાન આકર્ષિત કરવા માંગે છે. આવી સ્થિતિમાં, તમારા બાળક સાથે સમય વિતાવો અને તેના વખાણ કરવાની તકો શોધો. તમારું પ્રોત્સાહન અને વખાણ તમારા બાળકના આ વર્તનને બદલી શકે છે.
દરેક ઈચ્છાઓ પૂરી ન કરો
વધુ પ્રેમ કરવાથી કે બાળકની દરેક જીદને વારંવાર પુરી કરવાથી બાળકનો જીદ્દી સ્વભાવ બદલાતો નથી, બલ્કે બાળકની આ ખોટી આદત વધે છે. જો તમને લાગતું હોય કે તમારા બાળકની જીદ બિનજરૂરી છે તો તેને પૂરી કરશો નહીં. ઉદાહરણ તરીકે, ઘણીવાર બાળકો બજારમાં જાય છે અને કોઈ વસ્તુ કે રમકડા માટે આગ્રહ કરવાનું શરૂ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, તમે તે સમયે તેની અવગણના કરો છો. આ સાથે, બાળક થોડી જ વારમાં સમજી જશે કે તેની જીદ પૂર્ણ નહીં થાય અને તે જીદ કરવાનું બંધ કરશે. પછીથી તમે તેને પ્રેમથી સમજાવી શકો છો. હઠીલા બાળકને કેવી રીતે સુધારવું તે માટેની આ એક સૌથી મહત્વપૂર્ણ ટીપ્સ છે.
વારંવાર ન ટોકો અથવા વધુ પડતી અપેક્ષા રાખવાનું ટાળો
જો તમે તમારા બાળકને દરેક બાબતમાં ટોકો છો અથવા તેની પાસેથી જરૂર કરતાં વધુ અપેક્ષા રાખો છો, તો તે તમારા બાળકને જીદ્દી પણ બનાવી શકે છે. બાળકને દરેક વસ્તુ અથવા કોઈપણ વસ્તુ માટે રોકવાથી તે બંધિયાર અનુભવશે. આવી સ્થિતિમાં તે દરેક વખતે પોતાની વાત મનાવવાનો આગ્રહ રાખશે. આટલું જ નહીં, તમારા બાળક પાસેથી વધુ પડતી અપેક્ષા રાખવાથી પણ બાળક જીદ્દી બની શકે છે. બાળક પાસેથી અપેક્ષા રાખો, પરંતુ બાળક માટે સહન કરવું મુશ્કેલ હોય તેવું દબાણ ન બનાવો.
તમારા બાળક માટે રોલ મોડલ બનો
હઠીલા બાળકને સંભાળવા માટેની ટિપ્સમાં તેને અપનાવવાનું ભૂલશો નહીં. જો માતા-પિતા જ નાની-નાની બાબતો પર ઝઘડતા હોય કે ઝઘડો કરતા હોય તો બાળક માટે જીદ્દી બનવાનું અને ગુસ્સામાં પોતાની લાગણી કે તાણ વ્યક્ત કરવાનું સરળ બનશે. માતા-પિતા એ પ્રથમ વ્યક્તિ છે જેમની પાસેથી તેમના બાળકો શીખે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો બાળકો તેમના માતાપિતાને હંમેશા ગુસ્સામાં જુએ છે, તો બાળકોને લાગશે કે ગુસ્સો એ વાતચીત કરવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે. માતા-પિતા તેમના બાળકો માટે શ્રેષ્ઠ આદર્શ હોવા જોઈએ. જો તેઓ ઇચ્છતા હોય કે તેમના બાળકો સારી રીતે વર્તે, તો તેમણે પહેલા તેમના વર્તનમાં ફેરફાર કરવો પડશે.
પોતાના બાળકને સુધારવામાં માતા-પિતા ભૂલી જાય છે કે તેઓ પણ માણસ છે અને તેઓ પણ ભૂલો કરે છે. જો તમે ઈચ્છો છો કે બાળકો ભૂલો ન કરે અથવા તેને સ્વીકારે નહીં, તો સૌથી પહેલા તમારે આ સમજવું પડશે. જો બાળક જીદ્દી હોય, તો તેને કંઈપણ કહેતા પહેલા તમારી જાતને તમારા બાળકની જગ્યાએ મૂકો. આમ કરવાથી તમે બાળકની આ સમસ્યાને વધુ સારી રીતે સમજી શકશો અને તેનો ઉકેલ પણ મેળવી શકશો. જીદ્દી બાળકને હેન્ડલ કરવા માટેની આ ટિપ્સ હતી, જેને અપનાવવાથી તમે ચોક્કસપણે તમારા બાળકમાં ફેરફાર જોશો. આવી જ અવનવી ટિપ્સ વાંચવા માટે હંમેશા ગુજરાતી જાગરણ સાથે જોડાયેલા રહો. તમે અમારી ન્યૂઝ એપ પણ ડાઉનલોડ કરી શકો છો.
વોટ્સએપ પર ન્યૂઝ મેળવવા માટે અહીં ક્લિક કરી ગુજરાતી જાગરણનું ગ્રુપ જોઈન કરો
ટેલિગ્રામ પર ન્યૂઝ મેળવવા માટે અહીં ક્લિક કરી ગુજરાતી જાગરણનું ગ્રુપ જોઈન કરો.