Solutions for a child not eating food: આજના સમયમાં બાળકોમાં ખાવા બાબતે નખરાં કરવા એ સામાન્ય સમસ્યા બની ગઈ છે. ખાસ કરીને વર્કિંગ પેરેન્ટ્સ માટે બાળકોના સ્વાસ્થ્ય અને પોષણનું ધ્યાન રાખવું પડકારજનક છે. જંક ફૂડના વધતા પ્રભાવ અને બદલાતી જીવનશૈલીને કારણે બાળકોની ખાવાની આદતો બગડી રહી છે. દિલ્હીની SDN હોસ્પિટલના બાળરોગ નિષ્ણાત ડૉ. લલિત હરિ પ્રસાદ સિંહ આ સમસ્યાના ઉકેલ માટે કેટલીક મહત્વની ટિપ્સ આપે છે.
ભૂખ ન લાગવાના કારણો તપાસો
બાળક ખાવાની ના પાડે ત્યારે સૌ પ્રથમ તેના કારણો સમજવા જરૂરી છે. ધીમો વૃદ્ધિ દર, દિવસભર ચિપ્સ કે બિસ્કિટ જેવા નાસ્તાનું સેવન અથવા દાંત આવતા હોય ત્યારે પેઢામાં થતો દુખાવો ભૂખ ઘટાડી શકે છે. આ ઉપરાંત, પેટમાં કૃમિ, ઇન્ફેક્શન કે કબજિયાત જેવી શારીરિક સમસ્યાઓ પણ જવાબદાર હોઈ શકે છે.
સકારાત્મક વાતાવરણ અને શિસ્ત
બાળકને ક્યારેય બળજબરીથી ન ખવડાવો. દબાણ કરવાથી બાળક ખોરાક પ્રત્યે નફરત કેળવી શકે છે.
સ્ક્રીન ટાઈમ બંધ કરો: જમતી વખતે મોબાઈલ કે ટીવી જોવાથી મગજને પેટ ભરાઈ ગયાનો સંકેત મળતો નથી.
સાથે બેસીને જમો: પરિવાર સાથે બેસીને જમવાથી બાળક અન્યોને જોઈને ખાવા માટે પ્રેરાય છે.
ભોજનને આકર્ષક બનાવો
બાળકો રંગો અને વિવિધ આકારો પ્રત્યે આકર્ષાય છે. સાદી રોટલીને બદલે અલગ આકારની રોટલી, શાકભાજી કે પનીરના સ્ટફ્ડ પરાઠા અથવા ફળોને હસતા ચહેરાના આકારમાં પીરસીને ભોજનને રસપ્રદ બનાવી શકાય છે.
કુદરતી ભૂખ વધારવાના ઉપાયો
શારીરિક પ્રવૃત્તિ: બાળકને પાર્કમાં રમવા લઈ જાઓ, જેથી તેની ઊર્જા વપરાય અને કુદરતી ભૂખ લાગે.
ઘરેલું ઉપચાર: જો ગેસ કે અપચો હોય તો અજમાનું પાણી આપવું ફાયદાકારક છે.
ચોક્કસ સમય: રોજ એક જ સમયે ભોજન આપવાથી બાળકની જૈવિક ઘડિયાળ સેટ થાય છે.
ગુણવત્તા પર ધ્યાન આપો
જથ્થા કરતાં પોષણ વધુ મહત્વનું છે. જો બાળક શાકભાજી ન ખાતું હોય, તો તેને લોટમાં ભેળવીને અથવા ફ્રુટ સ્મૂધી બનાવીને આપી શકાય છે. દિવસમાં એકસાથે વધુ ખવડાવવાને બદલે થોડા-થોડા અંતરે નાનું ભોજન આપવું જોઈએ.
ડૉક્ટરની સલાહ ક્યારે લેવી?
જો નીચેના લક્ષણો દેખાય, તો વિલંબ કર્યા વગર બાળરોગ નિષ્ણાતનો સંપર્ક કરવો:
- બાળકના વજનમાં સતત ઘટાડો થવો.
- બાળક હંમેશા સુસ્ત અને થાકેલું દેખાવું.
- ખોરાક ગળવામાં તકલીફ પડવી.
- વારંવાર ઝાડા, કબજિયાત કે એનિમિયા (લોહીની ઉણપ) ના ચિહ્નો દેખાવા.
બાળકની ખાવાની આદત સુધારવા માટે ધીરજ અને સમજણ એ સૌથી શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે.