Pakistan Privatization Plan: પાકિસ્તાન વધુ આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહ્યું છે, વિદેશી દેવું $ 134 બિલિયનની નજીક પહોંચી ગયું છે. તાજેતરમાં IMF શરતો હેઠળ ખાનગીકરણ અભિયાનમાં PIAને ખાનગી હાથમાં સોંપવામાં આવ્યું હતું. હવે, સરકાર પાવર ડિસ્ટ્રિબ્યુશન કંપનીઓ (DISCOs જેમ IESCO, FESCO) બેંક (ફર્સ્ટ વિમેન બેંક, ZTBL), ન્યૂયોર્કની રૂઝવેલ્ટ હોટલ (જોઈન્ટ વેન્ચર મોડલથી), પાવર પ્લાન્ટ અને વીમા કંપનીઓનું ખાનગીકરણની યોજના બનાવી રહ્યા છે. પાકિસ્તાનમાં હાલ કરો યા મરો જેવી પરિસ્થિતિ છે, પરંતુ ટીકાકારો તેને ગેરવહીવટ અને રાષ્ટ્રીય સંપત્તિના વેચાણનું ઢાંકપિછોડો ગણાવી રહ્યા છે.
PIAએ લાંબા સમયથી મુશ્કેલીમાં મુકાયેલી રાષ્ટ્રીય વિમાન કંપની છે જે વર્ષોથી ભારે નુકસાન સહન કરી રહી હતી. સરકારી દસ્તાવેજો અને કેબિનેટ ચર્ચાઓ સૂચવે છે કે 2026ના અંત પહેલા વીજળી વિતરણ, બેંકિંગ, આતિથ્ય , વીમા અને ઊર્જા સહિત અનેક જાહેર ક્ષેત્રની સંસ્થાઓ ખાનગી હાથમાં તબદીલ થઈ શકે છે.
તાજેતરના મહિનાઓમાં પાકિસ્તાનનું આર્થિક સંકટ વધુ વકરી ગયું છે, વિદેશી દેવું $ 131 બિલિયનથી વધુ હોવાનું જાણવા મળે છે. વિશ્લેષકો કહે છે કે સરકાર હવે ફક્ત દૈનિક ખર્ચાઓને પહોંચી વળવા માટે ઉધાર લઈ રહી છે.
ભવિષ્યના કોઈપણ બેલઆઉટ માટે મોટા પાયે ખાનગીકરણ એક પૂર્વશરત છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે નોંધપાત્ર પુનર્ગઠન અને સંપત્તિ વેચાણ વિના પાકિસ્તાન શ્રીલંકા જેવા દેવાના સંકટનો સામનો કરી શકે છે.
5 મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં સોદો થશે
અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર આગામી 12 મહિનામાં ખાનગીકરણ માટે પાંચ મુખ્ય સંસ્થાઓના જૂથની પસંદગી કરવામાં આવી છે, જેને પાકિસ્તાનમાં કેટલાક લોકો અનૌપચારિક રીતે "એજન્ડા -5" યોજના કહી રહ્યા છે.
વીજળી વિતરણ કંપનીઓ (ડિસ્કો)
વારંવાર વીજળી ગુલ થવાની અને વીજળી ચોરીની સમસ્યા સરકારી વીજ કંપનીઓ માટે એક ગંભીર સમસ્યા રહી છે. IESCO (ઈસ્લામાબાદ), FESCO (ફૈસલાબાદ) અને GEPCO (ગુજરાંવાલા) જેવી કંપનીઓ ખાનગી ઓપરેટરોને સોંપવામાં આવે તેવી શક્યતા છે.
બેંકિંગ ક્ષેત્ર (પ્રથમ મહિલા બેંક અને ZTBL)
ફર્સ્ટ વિમેન્સ બેંક લિમિટેડ (FWBL) અને ઝરાઈ તારાકિયાતી બેંક લિમિટેડ (ZTBL)ને પણ વેચાણ માટે પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવ્યા છે. અધિકારીઓનો દલીલ છે કે બેંકિંગ કામગીરી ખાનગી ક્ષેત્રની કાર્યક્ષમતા માટે વધુ યોગ્ય છે.
હોટેલ્સ અને રિયલ એસ્ટેટ
સરકાર ન્યૂયોર્કમાં ઐતિહાસિક રૂઝવેલ્ટ હોટેલ અને લાહોરમાં સર્વિસીસ ઇન્ટરનેશનલ હોટેલનું ખાનગીકરણ કરવાની યોજના ધરાવે છે, આશા છે કે આ રકમ વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડારને વધારવામાં મદદ કરી શકે છે.
પાવર જનરેશન કંપનીઓ (જેનકોસ)
રાજ્ય પરનો નાણાકીય બોજ ઘટાડવા માટે જામશોરો અને લખદા સહિતના ખોટ કરતા જાહેર વીજ પ્લાન્ટોને વિનિવેશ માટે વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે.
વીમા અને છૂટક નેટવર્ક
સરકાર દ્વારા સીધી વ્યાપારી પ્રવૃત્તિઓમાંથી ખસી જવાના પ્રયાસમાં રાજ્ય જીવન વીમા નિગમ અને રાષ્ટ્રવ્યાપી યુટિલિટી સ્ટોર નેટવર્કને ખાનગીકરણ માટેની યાદીમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા છે.
ભવિષ્યના જોખમો પર ચર્ચા
પાકિસ્તાનની મિશ્ર રાજકીય વ્યવસ્થા હેઠળ આર્મી ચીફ જનરલ અસીમ મુનીર અને વડાપ્રધાન શાહબાઝ શરીફ દ્વારા દેખરેખ હેઠળ ખાનગીકરણ કાર્યક્રમે ભારે ચર્ચા જગાવી છે, સમર્થકો કહે છે કે તે આર્થિક પુનરુત્થાનનો એકમાત્ર વ્યવહારુ માર્ગ છે.
વિરોધીઓ દલીલ કરે છે કે સરકારી સંપત્તિનું વેચાણ શાસનની નિષ્ફળતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે અને રાષ્ટ્રીય આત્મનિર્ભરતાને નબળી પાડવાનો ભય રાખે છે.