US Dollar Vs Rupee:વર્ષ 2026 ભારતીય રિઝર્વ બેંક સામે ઘણા પડકારો રાહ જોઈ રહ્યા છે. આવતા વર્ષે RBI માટે સૌથી મોટો પડકાર રૂપિયાના મૂલ્યાંકનને નિયંત્રિત કરવાનો રહેશે, જે આ વર્ષે યુએસ ડોલર સામે 90 થી નીચે આવી ગયો છે. RBI એ 2025 માં તેની 90મી વર્ષગાંઠ પૂર્ણ કરી છે અને આ વર્ષે તેના સૌથી મોટા પડકારોમાંનો એક રૂપિયાના ઝડપથી ઘટતા મૂલ્યાંકનનું સંચાલન કરવાનો હતો.
કેન્દ્રીય બેંકનું કહેવું છે કે તેના બજાર હસ્તક્ષેપ કોઈપણ સ્તરને જાળવવા માટે નહીં પરંતુ અસ્થિરતા ઘટાડવા માટે છે. આમ છતાં ભારતીય ચલણના નબળા પડવા વચ્ચે RBI એ વર્ષના પ્રથમ નવ મહિનામાં 38 બિલિયન ડોલરથી વધુ વિદેશી વિનિમય અનામત વેચી દીધી. નિષ્ણાતો માને છે કે રૂપિયાનું સંચાલન આગળ પણ પડકારજનક રહેશે.
ફુગાવો રેકોર્ડ નીચા સ્તરે પહોંચ્યો
વિક્રમી નીચા ફુગાવા વચ્ચે, ભારતીય રિઝર્વ બેંકે 2025 માં છમાંથી ચાર નાણાકીય નીતિ બેઠકોમાં રેપો રેટમાં ઘટાડો જાહેર કર્યો. RBI એ આ વર્ષે આ ચાર વખતમાંથી ચાર વખત રેપો રેટમાં કુલ 1.25 ટકાનો ઘટાડો કર્યો. RBI ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાએ આને અર્થતંત્ર માટે ભાગ્યે જ સંતુલિત આર્થિક સમયગાળો" ગણાવ્યો. RBI ગવર્નરે ફેબ્રુઆરીમાં તેમની પ્રથમ MPC બેઠકમાં આર્થિક વિકાસને ટેકો આપવા માટે વ્યાજ દરમાં ઘટાડો કરવાનું શરૂ કર્યું. ત્યારબાદ તેમણે જૂનમાં આ વર્ષના સૌથી મોટા 0.50 ટકાના દર ઘટાડાની જાહેરાત કરી.
આ પણ વાંચો
અનેક પડકારો છતાં વિકાસ દર 8% થી ઉપર રહ્યો છે
ભારતીય રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર તરીકે એક વર્ષ પૂરું કરવા પર સંજય મલ્હોત્રાએ વર્તમાન પરિસ્થિતિને ભારત માટે "ભાગ્યે જ સંતુલિત આર્થિક સમયગાળો તરીકે વર્ણવ્યો, જેમાં US ટેરિફ અને ભૂ-રાજકીય ફેરફારો જેવી પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓ છતાં, દેશનો વિકાસ દર 8% થી ઉપર રહ્યો અને ફુગાવો 1% થી નીચે રહ્યો. ગવર્નરે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે ભવિષ્યમાં વૃદ્ધિ કંઈક અંશે મધ્યમ થશે અને ફુગાવો RBI ના 4% ના લક્ષ્યાંકની નજીક વધશે.
RBIના નિર્ણયોથી બેંકો પર પ્રતિકૂળ અસર પડી
હાલના ભાવે નીચા GDP વૃદ્ધિ અંગે ચિંતા વચ્ચે મલ્હોત્રાએ જણાવ્યું હતું કે ભારતીય રિઝર્વ બેંકના પગલાં વાસ્તવિક GDP પર આધારિત છે, જે ફુગાવાને બાદ કર્યા પછી મેળવવામાં આવે છે. વાસ્તવિક ફુગાવાના આંકડા RBIના અંદાજ કરતા નોંધપાત્ર રીતે ઓછા હતા, જેના કારણે કેન્દ્રીય બેંકની આગાહી કરવાની ક્ષમતા પર કેટલાક પ્રશ્નો ઉભા થયા હતા.
RBIના પગલાં બેંકો માટે આઘાતજનક હતા કારણ કે વ્યાજ દરમાં ઘટાડો અને ઉધાર ખર્ચમાં ઘટાડો થવાની સ્પષ્ટ અપેક્ષાઓ હતી. ચોખ્ખા વ્યાજ માર્જિન (NIM) માં ઘટાડો અને મુખ્ય આવકમાં ઘટાડો બેંકો પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે. સંજય મલ્હોત્રાનો ગ્રાહક સંવેદનશીલતા અને ફરિયાદોના તાત્કાલિક નિરાકરણ પરનો ભાર તેમના ઘણા ભાષણો અને ટિપ્પણીઓમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે.